سختی سنج فلزات
Hardness Tester

سختی ( Hardness ) اشاره به خاصیتی از ماده جامد دارد که در مقابل تغیر شکل و فرم دائمی در اثر یک نیرو از خود مقاومت نشان میدهد .در صنعت و مخصوصاً در ساخت و تست بسیاری از مواد و همچنین در جوشکاری دانستن سختی از اهمیت بالائی برخوردار است . سختی میتواند بر حسب واحدهای مختلفی بیان شود که برای مواد مختلف تعریف گردیده‏اند . برای مثال سختی کانی ها یا مواد معدنی با واحد موهس (Mohs scale ) که بین 1 تا 10 و بر مبنای خراشیدگی یک ماده به وسیلۀ ماده دیگر مقایسه میگردد میباشد و بیشترین عدد یعنی 10 مربوط به الماس میباشد . در صنعت از مقیاس های دیگری نظیر راکول ( Rockwell) ، ویکر ( Vickers ) و برینل ( Brinell ) استفاده میگردد . این متد ها که به روشهای indentation hardness معروف هستند معمولاً برای انواع فلزات تعریف گردیده‎اند و با مقایسۀ شدت و عمق اثری که یک پرتابه با شکل استاندارد بر روی قطعۀ مورد آزمایش در اثر سقوط بر جای میگذارد اندازه گیری میگردد و بر اساس جداولی قابل تبدیل به همدیگر میباشند . علاوه بر مواردی که ذکر شد واحدهای مختلف شور ( shore ) نظیر شور A و D نیز ( shore A , D ) برای سختی سنجی لاستیک و مواد پلیمری در نظر گرفته گردیده که با سختی سنج لاستیک (Durometer ) اندازه گیری میگردد .

در علميات مکانيکي و متالورژي پارامتر سختي و سنج آن مخصوصا بعد ز عمليات کوره و سخت کاري نقش مهمي ايفا ميکند . با توجه به نوع مواد استانداردها ، واحدها ، و روشهاي مختلفي جهت اندازه گيري سختي ابداع گرديده است . از رايجترين متدهاي ميتوان به متد راکول ، ويکرز و برينل اشاره کرد بحث در رابطه با اين استانداردها را در جاي ديگر به تفصيل توضيح خواهيم داد ولي در مورد تجهيزات اندازه گيري سختي ديجيتال ميتوان به نمونه هاي پرتابل با پراب شامل پرتابه و قسمت پرتابگر ميباشد اشاره کرد .
اين دستگاه که بصورت پرتابل و قابل حمل است به روش پرتابي کار مي کند به اين صورت که پرتابه که مخروطي مانند و درسر آن ساچمه اي مخصوص با درجه سختي بالا تعبيه شده است با وسيله استوانه‏اي با فنر به سمت سمت سطح فلز پرتاب گشته و با و اندازه گيري سرعت برگشت آن مي توان مقدار سختي آن را اندازه گرفت.
اساس کار اغلب دستگاههاي ديگر ايجاد نقطه اثر بر روي سطح فلز است و با اندازه گيري عمق اين نقطه اثر و قطرهاي نقش ايجاد شده بر روي سطح فلز سختي را اندازه گيري مي کنند و سپس با تطابق آن اندازه ها با جدولي که از قبل تهيه شده است، ميزان سختي را بدست مي آورند.اين تکنيک اندازه گيري تست Leeb rebound مشهور است .