رطوبت سنج محیط

میزان بخار آب موجود در هوا را رطوبت نامگذاری میکنند و هوای بدون بخار آب هوای خشک است در عمل هوای بدون بخار آب در جو وجود ندارد، حتی در جو روی بیابانها نیز مقدار رطوبت هوا وجود دارد . تبخیر که عامل مرطوب ساختن هوا است از سطح اقیانوسها و آبهای سطحی و تعرق و ... باعث ایجاد رطوبت و ایجاد ابرها و بارندگی است. حداکثر بخار آب موجود در جو 4 - 3 درصد است.

بخار آب موجود در جو در متعادل نگه داشتن درجه حرارت جو کره زمین و سلامت انسان و گیاهان نقش عمده‌ای دارد زیرا بخار آب امواج تشعشعی با طول موج بلند را جذب می‌نماید. پس اگر در جو مقدار بخار آب کم باشد، اختلاف درجه حرارت بسیار زیاد می‌شود. پس بحث در مورد متغیرهای هوای مرطوب از جمله رطوبت نسبی حائز اهمیت است.

رطوبت اشباع
اگر مقدار حداکثر بخار آب در دمای ثابتی وارد هوا شود، گویند هوا در این درجه حرارت از بخار آب اشباع شده و دارای رطوبت اشباع می‌باشد: فشار یا کشش بخار آب را در این حالت فشار بخار اشباع شده در درجه حرارت مزبور می‌نامند.
رطوبت نسبی (RH یا Relative Humidity)
بنا به تعریف ، رطو بت نسبی ، نسبت رطوبت مطلق در دمای t به رطوبت اشباع در همان دما می‌نامند. به عبارت دیگر نسبت بخار آب موجود در حجم معینی از هوا در دمای t به وزن ماکزیمم بخار آبی که می‌تواند در همین حجم در دمای t داشته باشد را رطوبت نسبی می‌گویند.

بیشتر دستگاهای رطوبت سنج رطوبت نسبی را در هوا مشخص میکنند .
فشار بخار آب
جو مخلوطی است از گازهایی است که هر یک دارای فشار جزئی می‌باشند. فشار هوا در هر نقطه برابر مجموع فشارهای جزئی وارده از طرف هر گاز به انضمام بخار آب است. مقدار بخار آب موجود در هوا با مکان و زمان تغییر می‌کند. هرگاه فشار بالای سطح آب (یا زمین) در زمان معین و در دمای معین به صورت اشباع در آید، فشار جزئی بخار آب در آن زمان و دما را فشار اشباع گویند.

چنانچه هوا گرمتر شود موجب تبخیر مولکولهای بیشتری می‌شود تا آنکه فضای بالایی سطح آب (زمین) به حالت اشباع در می‌آید. بنابراین فشار بخار جزئی آب به دما بستگی دارد و با افزایش دما ، فشار بخار اشباع نیز افزایش می‌یابد. هر چه دما کمتر باشد، مقدار بخار آب لازم برای رسیدن به مرحله اشباع کمتر است.

نقطه شبنم
اگر دمای هوا به درجه‌ای برسد که در آن هوای مفروض صد در صد از بخار آب اشباع گردد (فشار ثابت)، چنین درجه‌ای به نقطه شبنم موسوم است. برای اندازه گیری ابتدایی نقطه شبنم در یک ظرف که جداره خارجی آن کاملا صیقلی باشد، اختیار کرده و مخلوط آب و یخ در آن قرار می‌دهیم. هرگاه روی جدار خارجی ظرف با هوای مورد نظر در تماس است. به تدریج ذرات بخار آب به صورت مایع (شبنم) پیدا شده ، در دمای آب را بوسیله دماسنج تعیین می‌کنیم این دما درجه اشباع یا نقطه شبنم است.

رطوبت سنجهای محیطی قبلا بیشتر به صورت آنالوگ و جدیدا به صورت دیجیتال میباشند . در مدلهای دیجیتال معمولا با نمایش دما همراه میباشند و به آنها هیگرومتر گفته میشود . در مدهای آنالوگ رطوبت سنجهای عقربه ای بوده و رطوبت نسبی را بدون نمایش دما اندازه گیری مینماید .