دیتا لاگر Data logger

دیتالاگر ( یا datalogger یا ضبط کننده داده) یک ابزار الکترونیکی است که اطلاعات پارامترهای فیزیکی مختلف نظیر دما ، رطوبت ، ولتاژ و جریان ، و .... اطلاعات خروجی انواع سنسور صنعتی خارجی متصل به دستگاه نظیر ترموکوپل و ... را نسبت به زمان اندازه گیری و ثبت میکند . عملکرد لاگرها بر اساس یک پردازنده دیجیتال (یا رایانه متصل به سنسور) است . دیتالاگرها معمولا کوچک، دارای باتری ، قابل حمل، و مجهز به یک ریزپردازنده و حافظه داخلی برای ذخیره سازی داده ها ی سنسورها هستند. بیشتر لاگرهای کنونی با اتصال به یک رایانه شخصی از طریق پورت USB ارتباط برقرار می کنند و از یک نرم افزار برای فعال کردن دیتالاگر برای مشاهده داده ها و تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده استفاده می کنند، در حالی که در مدلهای گرانتر دارای یک صفحه نمایشگر یا رابط محلی (صفحه کلید، LCD) می باشند و می توانند به عنوان یک دستگاه مستقل مورد استفاده قرار گیرند .

دیتالاگرها مدلهای گوناگون متنوعی دارند و از دستگاههای ساده ای برای اندازه گیری یک یا دو پارامتر نظیر دما و رطوبت تا دستگاههای اندازه گیری بسیار خاص برای اندازه گیری در محیط سفارشی و با نوع برنامه متفاوت طراحی میگردد . در مدلهای قدیم لاگرهای به صورت استاتیک قادر به اندازه گیری یک پارامتر به صورت ثابت و در مدلهای پیشرفته با قابلیت برنامه ریزی و امکانات بیشتر میباشد .

یکی از مزایای استفاده از لاگر این است که به طور خودکار داده ها را به صورت 24 ساعته جمع آوری میکند. پس از فعال سازی، لاگر داده ها به طور معمول و بدون نظارت به منظور اندازه گیری و ثبت اطلاعات برای مدت زمان نظارت قادر به انجام کار هستند . با این کار برای یک تصویر جامع و دقیق از شرایط محیطی برای نظارت، مواردی نظیر دمای هوا و رطوبت نسبی فراهم می آورد .

هزینه تجهیزات ثبت اطلاعات نظیر دیتالاگر ا در طول سال ها کاهش یافته است، و این به دلیل بهبود تکنولوژی است . لاگر اطلاعات تک کانال حدود هزینه 25 دلار به بالا دارد و این در حالی است که نمونه های پیچیده ممکن است هزینه صدها یا هزاران دلاری داشته باشد .

اگرچه ثبات یا رکوردر به نوعی همان وظیفه دیتا لاگر را به عهده دارد ولی تفاوت عمده این دو تجهیز در امکانات مختلفی که یک رکوردر نظیر صفحۀ نمایش ، امکان اتصال به شبکه ، حافظه زیاد و ... دارد و دیتا لاگر از آنها بی بهره است میباشد .اين تجهيزات معمولا کوچک و قابل حمل بوده و به وسیله باتری تغذیه می شوند به علاوه به یک ریزپردازنده مجهز بوده و دارای حافظه داخلی جهت ذخیره سازی داده و تعدادی حسگر می باشند.برخی از دیتالاگرها به رایانه متصل می شوند و می توان با استفاده از نرم افزار آنها را فعال کرده و داده های کنترل شده را مشاهده و تجزیه و تحلیل کرد

خصوصيات كلي ديتا لاگر

۱- تعداد کانالها: تعداد کانالها بیانگر تعداد سنسورها و مبدلهایی است که هم‌زمان قابل اتصال به دیتالاگر هستند.

۲- فرکانس نمونه برداری يا سمپل ريت : این عدد نشان دهنده تعداد دفعاتی است که دیتالاگر داده‌های هر سنسور را خوانده و به کامپیوتر یا حافظه منتقل می‌کند.

۳- نوع سنسور قابل اتصال: معمولاً هر دیتالاگری سنسورها و مبدلهای خاصی را پشتیبانی می‌کند. مثلاً یک دیتالاگر ممکن است تنها قادر به پشتیبانی سنسورهای حرارتی RTD باشد ولی قادر به پشتیبانی ترموکوپلها نباشد.

معمولاً هر دیتالاگر مجهز به یک نرم افزار است که امکان اعمال تنظیمات آن و مشاهده نمودارهای بدست آمده از سنسورها را حین نمونه برداری ممکن می‌کند.

یک پارامتر اساسی در سیستم های دیتالاگر قابلیت ثبت اطلاعات برای مدت زمانی طولانی مثلاً چندین سال است.برای دست یابی به این هدف لازم است سیستم های دیتالاگر دارای رسانه‌های ذخیره سازی در حجم های بالا و مصرف انرژی بسیار کم باشند.

کاربرد دیتالاگر شامل موارد زیر می شود :

1. ثبت اطلاعات در ایستگاه هواشناسی بدون مراقبت (مانند سرعت باد/ و جهت باد، دما، رطوبت نسبی، تشعشعات خورشیدی).
2. ثبت اطلاعات در ایستگاه های بدون مراقبت هیدروگرافی (مانند سطح آب، عمق آب، جریان آب، pH آب، رسانایی آب)
3. ثبت اطلاعات خودکار رطوبت خاک
4. ثبت اطلاعات خودگار فشار گاز
5. اندازه گیری دما (رطوبت و ...) مواد فاسد شدنی در حین انتقال محموله