دماسنج گازی
Gas filled Thermometer

ترمومتر و یا دماسنج گازی که به ترمومتر دنباله دار هم معروف است در حقیقت از همان قوانین ساده گازهای کامل استفاده کرده و با توجه به افزایش فشار در اثر افزایش دما در حجم ثابت با اندازه گیری این فشار و کالیبره آن بر حسب دما مقدار دما را اندازه گیری کرد . در حقیقت دماسنج گازی نوع فشار سنج محسوب میگردد . مزیت این دماسنج نسبت به دماسنجهای بیمتال افزایش طول دنباله آن تا چند متر است .

شکل زیر اصل عملکرد یک ترمومتر دارای شاخه گازی را نشان می‌دهد که در آن اندازه گیری فشار بر اساس استفاده از لوله بوردون انجام می‌شود.

در اصل، این یک لوله خمیده به شکل C است که در آن یک گاز غیر فعال‌ مانند نیتروژن، هلیوم یا آرگون تحت فشار بالا قرار دارد. لوله بوردون به یک لامپ به عنوان پروب اندازه گیری واقعی متصل است. کل سیستم به صورت سیل شده و بدون نشتی گاز است :

در حقیت دنباله این ترمومترهای از یک لوله موئین تشکلیل شده که معمولا به کمک شیلد از محیط اطراف عایق میشوند و تنها قست حباب شکل انتهای آن حساس به دما بوده و به عنوان سنسور تجهیز در نظر گرفته میشود .

انواع ترمومترهای موجود

دماسنج های گازی همچنین می توانند به کنتاکت های سوئیچ برای انجام کارهای کنترلی مجهز شوند. با توجه به ظرفیت گرمایی نسبتاً کم گازها، دماسنج های گازی نسبت به دماسنج های مایع نسبتاً سریع به تغییرات دما واکنش نشان می دهند . با این حال، دماسنج های گازی به دلیل طراحی پیچیده تر، گران تر از دماسنج های مایع هستند. بسته به گاز ترمومتریک، دمای تا 200- درجه سانتیگراد یا بیش از 700+ درجه سانتیگراد را می توان با دماسنج گازی اندازه گیری کرد. بنابراین محدوده دمایی قابل اندازه گیری تا حدودی بزرگتر از دماسنج های مایع است.

در مدلهای پیشرفته تر دماسنج های گازی جهت خنثی نمودن ختای محیط در اثزر افزایش طول دنباله از لوله موئینی به موزات لوله اصلی استفاده کرده و ختی محیط را به صورت عکس از مقدار دمای اصلی کم میکنند تا مقدار دقیق دما به دست آید .در انتخاب دماسنج گازی به موارد زیر بایستی توجه داشت :

1. رنج دمائی دماسنج گازی
2. قطر صفحه نمایش دماسنج گازی
3. نوع کانکشن دماسنج گازی
4. طول غلاف ترمومتر گازی
5. جنس مواد دماسنج که معمولا استیل یا برنجی است
6. دقیق بودن ترمومتر گازی

در حقیقت ترمومتر گازی با استفاده از خواص گازها به جای مایعات مانند جیوه یا الکل استفاده می‌کند. این نوع ترمومتر در برخی موارد به عنوان یک روش اندازه‌گیری دمای استاندارد و مرجع هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای چندین مزیت نسبت به ترمومترهای جیوه‌ای و الکلی هستند:

1. دقت بالا: ترمومترهای گازی می‌توانند دماهای بسیار دقیق را اندازه‌گیری کنند.
2. برد گسترده‌تر: ترمومترهای گازی می‌توانند در برد گسترده‌ای از دماها مورد استفاده قرار گیرند، از دماهای منفی تا دماهای بسیار بالا.
3. استقرائیت: این ترمومترها می‌توانند به صورت پیوسته و بدون نیاز به مکانیسم‌های مکانیکی کار کنند.
4. ایمنی: به دلیل عدم استفاده از جیوه، ترمومترهای گازی از نظر محیطی و سلامتی ایمن‌تر هستند.

با این حال، ترمومترهای گازی نیز ممکن است تحت تأثیر فشار جوی و رطوبت قرار بگیرند که ممکن است دقت اندازه‌گیری را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، لازم است ترمومترهای گازی به درستی کالیبره و تنظیم شو